به نام خدا

    برخی از دوستان در مباحث اعتقادی وکلامی سؤال هایی را مطرح کرده اند که لازم دانستم به آنها وجوابهایش بپردازم انشاءالله مورد استفاده باشد:

از سؤالات بسیار مهمی که ذهن خیلی ها را به خود مشغول داشته اینکه:

   آیا ما در انجام کارهایمان مختاریم یا مجبور وآیا علم خدا به افعال ما به نوعی نشان از جبر نیست ؟

   باید گفت (امید وارم دقیق وعمیق به  سؤال وجوابها نظر کنید) در اصل وجود اراده واینکه ما مختار آفریده شده ایم شکی نیست لذا در اینکه مختاریم ،مجبوریم یعنی کما اینکه خدا به ما گوش وچشم ودستگاه گوارش و... عطا کرده وهیچ اختیاری در آنها نداریم وحتی در افعال برخی از اعضا مثل عملکرد دستگاه گوارش و... اختیاری نداریم، در اینکه خدا ما انسانها را مختار افریده است هم مجبوریم یعنی خدا همراه خلقت انسان اختیار را هم جزء ذاتش قرار داده ؛لذا انسان در اینکه مختار است مجبور است

 اما این مسأله (یعنی اصل وجوداختیار و اراده) با مسأ له ی افعال اختیاری انسان فرق دارد ومتأسفانه عدم تفکیک این دو ؛ حتی برخی از فحول وبزرگان را در معرض اشتباه ،خبط وخلط قرار داده است:

افعال انسان البته افعال اختیاری انسان مسبوق به اراده است وچون با اراده ی قبلی انجام می شود پس دیگر جبری در کار نیست .

اما اینکه خداوند ،علم دارد به افعال ما ؛تنافی وتعارضی با اختیاری بودن کارهای ما ندارد چون علم خدا به افعال اختیاری تعلق دارد، دقت شود <علم خدا به افعال اختیاری انسان> تعلق دارد ؛پس جبری در کار نیست  یعنی وقتی افعال انسان، اختیاری اوست ودر انجام وترکش با اراده واختیار است اگر خدا به آن افعال اختیاری علم یابد چه قبل العمل ،چه حین العمل وچه بعد العمل خدا به آن فعل اختیاری علم دارد وبرای انسان اجباروالزامی ایجاد نمی کند

مثال(البته مثال، از جهتی مبعّد واز جهتی مقرّب است) : معلمی به تلاش واستعداد وعملکرد دانش آموزان آگاه است ومی داند فلان دانش آموزی در آخر سال موفق است وفلان دانش آموزی ناموفق ؛ آیا علم این معلم به اراده ی دانش آموزان در تحصیل شان لطمه ای وارد می کند ؟ مسلما تآثیری ندارد ؛ علم الهی ؛وفعل انسان بشرح ایضا ./. طالب پور